AKTUELNO

Na današnji dan na Kosovu i Metohiji počelo je razmeštanje međunarodnih bezbednosnih snaga, na osnovu rezolucije 1.244 Saveta bezbednosti UN.

1683 - Više od 250.000 turskih vojnika otpočelo je drugu opsadu Beča, ali su nakon dva meseca opsadnog stanja, snage poljskog kralja Jana III Sobjeskog razbile Turke, što je sprečilo njihovo dalje širenje u Evropi. Bio je to događaj s dalekosežnim posledicama, posle ovog poraza ekspanzija Turske u Evropi je prestala.

1759 - Umro je engleski pisac Vilijam Kolins, jedan od najznačajnjih engleskih lirskih pesnika 18. veka. Ispoljavao je romantično interesovanje za tajanstveno, legendarno i fantastično. Gajio je izvesna prodemokratska osećanja. Dela: ode "Veče", "Škotske praznoverice", "Sloboda".

1821 - Rođen je Livije Radivojević, ugledni pravnik, jedan od prvaka političkog i društvenog života Srba u Austriji i Austrougarskoj u drugoj polovini 19. veka. U rodnom Sremu završio je gimnaziju, u Segedinu je studirao filozofiju a u Pešti prava. Godine 1843. položio je doktorat a naredne godine i advokatski ispit. Kao pravni stručnjak službovao je u Rumi, Temišvaru, Zagrebu. Od 1874. do 1891. bio je predsedavajući vrhovnog suda u Zagrebu (Stol sedmorice). Kao poslanik na Blagoveštenskom saboru 1861, u Karlovcima, uz barona Jovana Živkovića i Aleksandra Stojačkovića, najdoslednije je zastupao teritorijalnu autonomiju za Srbe u Austriji (Srpska Vojvodina). Bio je prvi predsednik Saveza srpskih zemljoradničkih zadruga, počasni predsednik Srpske banke u Zagrebu, jedan od osnivača Srpskog privrednog društva Privrednik. Izabran je za počasnog građanina Temišvara. Savremenici su ga opisivali kao "simbol prava i pravde".

1848 - Mađarska revolucionarna vojska je napala Sremske Karlovce, sedište Glavnog odbora Srba u Ugarskoj, gde je u maju 1848. Skupština Srba zatražila autonomiju Srpske Vojvodine (Banat, Bačka, Baranja i Srem), napad je uspešno odbijen.

1897 - Rođen je engleski državnik Robert Entoni Idn, britanski premijer od 1955. do 1957. Posle studija orijentalnih jezika u Oksfordu, 1923. ušao je u Parlament, od 1931. do 1933. bio je pomoćnik šefa diplomatije, 1935. lord čuvar državnog pečata i ministar za vezu s Društvom naroda u kojem se zalagao za sankcije protiv fašističke Italije zbog napada na Etiopiju. Od 1935. do 1938. bio je ministar inostranih poslova i 1936. zastupao je "politiku nemešanja" u Španski građanski rat, ali je podneo ostavku kada je premijer Nevil Čemberlen potpisao Minhenski sporazum kojim je Čehoslovačka predata nacističkoj Nemačkoj. U vladama Vinstona Čerčila ponovo je predvodio britansku diplomatiju od 1941. do 1945. i od 1951. do 1955. Posle Čerčilovog povlačenja u aprilu 1955. postao je premijer i šef Konzervativne stranke, ali je podneo ostavku u januaru 1957. zbog neuspele britansko-francusko-izraelske intervencije na Suec.

1917 - Zbog pronemačke politike u Prvom svetskom ratu, grčki kralj Konstantin I prinuđen je da abdicira u korist starijeg sina Aleksandra, posle čije je smrti 1920. ponovo postao kralj. Sa prestola je definitivno sišao 1922. zbog poraza Grčke u ratu s Turskom i nasledio ga je mlađi sin Đorđe II.

1929 - Rođena je Anelis Mari Frank, poznata kao Ana Frank, čiji je dnevnik postao simbol stradanja Jevreja tokom Drugog svetskog rata kada su nemački nacisti planski uništavali pripadnike jevrejskog naroda u Nemačkoj i okupiranim zemljama Evrope. Njena porodica je posle dolaska nacista na vlast u Nemačkoj 1933. izbegla u holandski grad Amsterdam, gde je od 1942. živela u tajnom skrovištu, ali ih je 1944. otkrio Gestapo. Ubijena je u martu 1945. u nemačkom logoru Bergen-Belzen i od njene porodice rat je preživeo jedino Anin otac. Posle Drugog svetskog rata pronađen je i 1947. objavljen njen potresni dnevnik pisan tokom dve godine u skrovištu.

1964 - Nelson Mandela, Volter Sisulu i još šest vođa Afričkog Nacionalnog Kongresa, crnačkog oslobodilačkog pokreta protiv rasističkog režima u Južnoj Africi, osuđeno je na doživotnu robiju. U procesu ukidanja rasne diskriminacije, većina je oslobođena posle tri decenije, uključujući Mendelu, koji je potom postao prvi crni predsednik Južne Afrike.

1967 - Vrhovni sud SAD stavio je van snage zakone Virdžinije o zabrani sklapanja međurasnog braka. Najzaslužnija za ovakvu odluku suda bila je Mildred Loving, crna žena udata za belca, koja je nakon niza hapšenja i drugih nedaća u rodnoj Virdžiniji, zbog međurasnog braka sklopljenog 1958, uputila pismo tadašnjem ministru pravde SAD Robertu Kenediju, čime je pokrenut proces koji je okončan u njenu korist. Tim putem poništeni su slični zakoni u još najmanje 16 američkih država.

1993 - Američki avioni su bombardovali glavni grad Somalije Mogadiš u pokušaju da unište otpor lidera somalske gerile generala Mohameda Faraha Aidida. Posle bombardovanja nastavljenog i sledećih dana, tokom kojih je bilo i mnoštvo civilnih žrtava, američki komandosi nisu uspeli da uhvate Aidida i na kraju su napustili teritoriju te zemlje.

1999 - Na Kosovu i Metohiji počelo je razmeštanje međunarodnih bezbednosnih snaga, na osnovu rezolucije 1.244 Saveta bezbednosti UN, dan pošto su, na iznenađenje svih zapadnih zemalja, u južnu srpsku pokrajinu prvi prispeli ruski vojnici koji su zaposeli aerodrom Slatina kod Prištine.

2003 - Umro je američki filmski glumac Gregori Pek, najpoznatiji po ulozi liberalnog južnjačkog advokata u filmu "Ubiti pticu rugalicu", za koju je nagrađen Oskarom (1962). U Kanu je 2000. nagrađen "Zlatnom palmom" za životno delo. Ostali filmovi: "Dvoboj na suncu", "Slučaj Paradin", "Džentlmenski sporazum", "Snegovi Kilimandžara", "Praznik u Rimu", "Mobi Dik", "Topovi sa Navarona", "Arabeska", "Mesec šunjalica".

2011 - Umro je Nikša Stipčević, član, izvesno vreme i potpredsednik SANU, romanista, profesor univerziteta. Stipčević je imao bogatu naučnu, profesorsku pa i diplomatsku karijeru. Bio je dekan Filološkog fakulteta u Beogradu, ali i predsednik Upravnog odbora RTS-a. Između ostalog dugo je vodio biblioteku SANU, predano je upotpunjujući retkim ili ranije zanemarenim izdanjima.

2018 - U Singapuru, na samitu SAD i Severne Koreje, predsednik SAD Donald Tramp i severnokorejski vođa Kim Džong-un potpisali su dokument kojim se obavezuju na rad "ka potpunoj denuklearizaciji Korejskog poluostrva".

#Vremeplov

'